2015/12/15

《波其武論三位一體探微》第五問,第四題,正解(神學)


Super Boethium de Trinitate, Q.5, A.4, Responsio.

本節問題:「神體科學(divina scientia)是否專責研究沒有物質與變動的存在者?」
反對意見:神體科學似乎不是關於與變動和物質分離的事物(res seperata a motu et materia)。


壹、導言(¶1
為了澄清這個問題,應理解什麼東西被稱為神體科學[1]
貳、正文(¶1-9
阿奎那從類相具有兩類性,而神學類相為其中一類,因此分成兩種神學與神學對象的非物質&非變易性。
科學考慮類相(genus)及其原理,類相可以有獨立本性&作為其他存在者之原理;神體科學因此分為兩種:
一、前提(¶1-4
神體科學的類相是同時具備自在實性(in se ipsa natura completa)且是其他存在者之原理(principia aliorum):
(一)內容(¶1
各門科學考慮其主體類相(subiectum genus)&類相原理(principia illius generis),而類相有兩類,神學之類相為:



1. =具備自在實性(in se ipsa natura completa)且是其他存在者之原理(principia aliorum
(1). 內容
這種類相開出兩種科學:
甲、研究此類相自身的科學;
乙、研究以此類相為原理的對象的科學。
(2). 例證
e.g. 1 天體(caelestior corpus)之於低階之物(inferior corpus
自然科學(naturalis scientia)中有一門科學研究與低階之物不同的天體科學,也有專研以天體為原理的低階之物的科學;
e.g. 2 元素(elementum)之於組合體(corpus mixtum
有專門研究元素的科學,也有研究以元素為原理的組合體的科學。
2. ≠不具備自在實性且是其他存在者之原理[2]principia aliorum
(1). 內容
這種類相只在把它當作原理的科學中被處理(tractantur[3]
(沒有獨立的科學。)
(2). 例證
e.g. 1 一之於數;
e.g. 2 點之於線;
e.g. 3 物理實體的形式之於質料
(二)證明¶2-4
1. 是他者的原理(¶2-3
(1). 內容(¶2
神學類相不但是其他類相的原理;還是所有類相的原理(公有原理〔communia principia〕),
是所有存在者的原理。
(2). 說明
甲、前提(¶2
阿奎那引用阿味森納(Avicenna)的《正蒙》(Sufficientia)的權威依據,指出公有原理應從兩方面說:
(甲)從賦謂(predicatio)而言
如同說「形式」(forma)對所有其他形式(omnes formas)是共通的,因為「形式」可以賦謂任何一個形式[4]
(乙)從因果(causalitas)而言
如同說那本體是數目一者是所有生滅之物的原理[5]
乙、發展(¶3
所有存在者的公有原理因此可以從此兩方面說:
(甲)從賦謂(predicatio)而言
亞里士多德在《形上學》第九卷中指出,所有存在者從類比而言(secundum analogiam)有相同的原理[6]
(乙)從因果(causalitas)而言
有一些存在為數目一的存在者們是所有存在者的原理,所以正如附體原理可以歸結到實體原理,而生滅實體原理可以歸結到不朽實體,在這樣的漸進次序裡,所有存在者的原理被歸結到特定原理上[7]
2. 具備自在實性(¶4


(1). 內容:最大存在者(maxime ens
誠如《形上學》第二卷所言,正因它是所有存在者的原理,所以他是最大的存在者,這樣,這樣的原理應是最完滿的[8]
(2). 引申
甲、純現實(maxime actu
正因它是最完滿的存在者,它(們)是最大的現實,以至於沒有蘊含任何或一丁點的潛能,因為現實高於且優於潛能,如同《形上學》第九卷所說[9]
乙、非物質&無變易(absque materia et motu
正因是最大現實沒有任何潛能在內,它(們)是沒有物質在內的,因為物質在潛能中;也沒有變易在內,因為變易是存在於潛能中的現實。而這樣一類的東西是神體的,如果有神體存在在任何一處的話,在其性體而言他以最大程度存在為非物質的&無變易性的,正如《形上學》第六卷所言[10]
(丙、可理解性最高[11]¶5〕)

二、內容(¶5-9
誠如上述,神學類相既有完整性體,又是他者的原理,故枝開兩門科學(¶5):




項目
形上學(Metaphysica7
神學(Theologia7
別稱
哲學神學(Philosophica Theologia¶9
聖經神學(Theologia Scarae Scripturae¶9
共有對象
兩者都是研究在存在上與物質&變易分離的存在者(們)¶8
Utraque autem est de his quae sunt separata a materia et motu secundum esse
特殊對象
¶5
=存在之為存在
¶6
=上帝本體
對象說明
¶5
1)≠直接探究本體
可理解性最高,為人的理智太強,猶如太陽之於肉眼,直視必毀;
2)=作為原理探究
a)
既然作為一切存在者的原理探究,故探討對一切存在者共通的因素,其主題因此是存在之為存在(ens in quantum est ens)。
¶6
在這裡我們只考慮神體的性體本身,不從他作為其他存在者的原理來考慮。
《哥林多前書》:「同樣,只有上帝的靈才知道上帝一切的事。我們沒有領受這世界的靈,而是領受上帝所差來的聖靈,為要使我們能夠知道上帝所給我們的一切恩賜。」(貳:十一)
研究進路
效果揭露原因(通過受造存在者)¶6
本體自我揭露(通過《聖經》)¶6
兩種分離
可以從物質&變易的事物中研究,因為神學類相可以存在於物質&變易中,但是其性體獨立於在其之外存在。
e.g. 上帝&天神
完全不存在於物質&變易之中。





[1] Dicendum quod ad evidentiam huius quaestionis scire oportet quae scientia divina scientia dici debeat.
[2] Quaedam autem sunt principia, quae non sunt naturae completae in se ipsis, sed solum sunt principia naturaum….
[3] unde huiusmodi principia non tractantur nisi in scientia, in qua de principiatis agitur.
[4] uno modo per praedicationem, sicut hoc quod dico: forma est commune ad omnes formas, quia de qualibet praeducatur
[5] alio modo per causalitatem, sicut dicimus solem unum numero esse principium ad omnia generabilia.”
[6] non solum secundum primum modum, quod appellat philosophus in XI metaphysicae omnia entia habere eadem principia secundum analogiam
[7] sed etiam secundum modum secundum, ut sint quaedam res eadem numero exsistentes omnium rerum principia, prout scilicet principia accidentium reducuntur in principia substantiae et principia substantiarum corruptibilium reducuntur in substantias incorruptibiles, et sic quodam gradu et ordine in quaedam principia omnia entia reducuntur.
[8] Et quia id, quod est principium essendi omnibus, oportet esse maxime ens, ut dicitur in II metaphysicae, ideo huiusmodi principia oportet esse completissima…”
[9] “…et propter hoc oportet ea esse maxime actu, ut nihil vel minimum habeant de potentia, quia actus est prior et potior potentia, ut dicitur in IX metaphysicae.
[10] Et propter hoc oportet ea esse absque materia, quae est in potentia, et absque motu, qui est actus exsistentis in potentia. Et huiusmodi sunt res divinae; quia si divinum alicubi exsistit, in tali natura, immateriali scilicet et immobili, maxime exsistit, ut dicitur in VI metaphysicae.
[11] Quia autem huiusmodi prima principia quamvis sint in se maxime nota….

沒有留言:

張貼留言