2014/10/11

《波其武論三位一體注解》問六,題一,正解二

Super Boethium de Trinitate
q6, a1. Ad secumdam questionem.

本節主要探討的主題為「數學科學是否必要從『習取法』進行探討?」以下為阿奎那的主要意見摘要。

數學科學(mathematica scientia)採用的方法為「習取法」(disciplinaliter):

ㄧ、習取法的界定

「所謂學習不過就是從另一門科學取得認知,當我們以習取法獲取認知,我們的認知程序引導我們到被稱為科學的確定性認知;而這種情形在數學科學裏屢見不鮮。」(Cum enim discere nihil sit aliud quam ab alio scientiam accipere, tunc dicimur disciplinabiliter procedere, quando processus noster ad certam cognitionem perducit, quae scientia dicitur; quod quidem maxime contingit in mathematicis scientiis.)


「習取法被歸於數學不是因為只有數學才專以習取法進行,而是因為此法為數學的專有特性。」(Quod disciplinaliter procedure attribuitur scientiae mathematicae, non quis ipsa sola disciplinaliter procedat, sed quia hoc ei praecipue competit.)

二、數學擁有更高的確定性(certior)

數學作為自然科學與神學之間的中介,具有比兩者更高的確定性。(Cum enim mathematica sit media inter naturalem et divinam, ipsa est utraque certior.)

(ㄧ)比自然科學更有確定性

1. 考慮因素多樣(plura)降低確定性(certa)
自然科學要考慮存在者的形式與質料還有質料的種種特性,阿氏認為要考慮的因素愈多,達成認知(cognitio)就愈難,並引証亞氏在《分析學後編》首卷在一門科學上外加的因素愈多該門科學的確定性就愈低。何況需要考量的因素太多,疏忽任一因素都會導致錯誤的發生。而數學不考慮質料。

2. 考慮變動事物(res mobiles)降低精確性(firma)
另一方面,自然科學考慮的對象還具有變動性,對於具有變動性的存在者,只能有大部分情況有效部分情況無效的明證法(demonstratio)。而數學不考慮具有變動的事物。

(二)比神學與形上學更有確定性

神學與形上學考量的對象都完全掃除感性官能的介入,無論是討論天神(intelligentiae)還是討論普遍性理(quae sunt communia omnibus entibus)。唯有數學對象雖然排除物質性但是仍保留想像力(imaginatio)的作用,像是形狀或線條等等。而阿氏認為人類理智把握由心象而來的認知較為容易也較具確定性(intellectus humanus a phantasmatibus accipens facilius capit horum cognitioem et certius.)。

三、引證權威

阿氏最後引用托勒密《天文集成》(Almagestum)的一段話佐證:「此兩種理論與其說是科學設想不如說是可能的意見:神學是因為它的無可捉摸與無以領會性;自然科學則是因為物質的不穩定性與模糊性。唯有數學的考察能給予精確不變的信念,如同基於不可置疑的方法所進行的明證法一樣。」(alia duo genera theorici potius quis opinionem quam conceptionem scientialem dicat: theologicum quidem propter inapparens ipsius et incomprehensibile, physicum vero propter materiae instabile et immanifestum. Solum autem mathematicum inquisitionis firmam stabilemque fidem intendentibus dabit, velut utique demonstratione per indubitabiles vias facta.)


§

問題:阿奎那在對比數學、物理學與神學的不同之處後,指出只有數學是考慮非物質性又無變動性的對象,且該對象有想像力的官能介入,具有比其他科學最高的確定性。但是在此阿氏似乎沒有說出到底習取法是什麼?與其他方法差異究竟如何?為何數學一定要用習取法進行?或許在其他節次可以看到。

沒有留言:

張貼留言